Dienbien.gov.vn - Được bắt đầu triển khai từ giữa năm 2010, đến thời điểm hiện tại, tỉnh Điện Biên có 8 cơ sở điều trị và 29 cơ sở cấp phát thuốc Methadone. Với chi phí chỉ bằng 1/10 so với cai nghiện tập trung nhưng chương trình điều trị Methadone lại thu được những kết quả rất khả quan, mang lại hiệu quả cao trong dự phòng lây nhiễm HIV, người nghiện được điều trị bằng thuốc Methadone đem lại hiệu quả kinh tế cho gia đình, xã hội; giúp người bệnh ổn định sức khỏe, có thể làm việc, học tập, sinh hoạt bình thường, góp phần không nhỏ trong việc giảm số người nghiện ma túy trên địa bàn, đảm bảo an ninh trật tự tại địa phương. Thế nhưng việc điều trị thay thế bằng Methadone tại địa bàn tỉnh Điện Biên thời điểm này vẫn còn gặp những khó khăn, bất cập.
Bệnh nhân uống thuốc tại cơ sở điều trị Methadone Noong Bua, TP. Điện Biên Phủ.
Hiện nay, nhìn chung tại các cơ sở điều trị Methadone trên địa bàn tỉnh đều được trang cấp thiết bị theo quy định, đảm bảo các hoạt động chuyên môn; cơ sở vật chất được xây dựng theo tiêu chuẩn quy định. Qua thời gian điều trị Methadone đã đạt được hiệu quả tích cực. Nhiều bệnh nhân kiên trì, tuân thủ tốt điều trị, uống thuốc Methadone đã từng bước hồi phục sức khỏe, ổn định tâm lý, có thể làm việc, lao động bình thường, thoát khỏi sự lệ thuộc vào ma túy. Đặc biệt, chương trình Methadone đã giảm gánh nặng về kinh tế cho gia đình người nghiện, hạn chế gia tăng các tội phạm liên quan đến ma túy, buôn bán, sử dụng ma túy, góp phần ổn định an ninh trật tự xã hội.
Tuy nhiên, số bệnh nhân nghiện ma túy trên địa bàn tỉnh hiện nay là 9.280 người. Mặc dù tại các địa bàn có số lượng người nghiện ma túy đông đã triển khai các cơ sở điều trị và cơ sở cấp phát thuốc Methadone, song đa số người nghiện sống rải rác ở các xã nên không đủ điều kiện để mở rộng các điểm cấp phát thuốc vệ tinh do đó ảnh hưởng đến kết quả điều trị theo chỉ tiêu giao. Chính vì thế, kết quả số bệnh nhân điều trị (tính đến 31/10/2017) mới chỉ 2.741 trường hợp, đạt 62,3% chỉ tiêu được giao theo Quyết định số 1008/QĐ-TTg của Chính phủ (4.400 trường hợp). Dù rằng đã có thời điểm lũy tích điều trị trên địa bàn đạt 4.534 trường hợp. Song vì nhiều nguyên nhân, đã có gần 1.800 bệnh nhân ngừng điều trị, trong đó số bệnh nhân tự bỏ điều trị là trên 1.300 trường hợp.
Theo đồng chí Lê Văn Quý - Phó Chủ tịch UBND tỉnh, Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình điều trị Methadone tỉnh: Một trong những nguyên nhân đó là tỉnh Điện Biên có địa bàn rộng, giao thông đi lại đặc biệt khó khăn khiến nhiều bệnh nhân tham gia điều trị gặp khó khăn trong việc đi lại. Mặt khác, nhiều bệnh nhân còn nhận thức sai lầm, thiếu quyết tâm trong điều trị; nguyên nhân bỏ điều trị của từng bệnh nhân chưa được tìm hiểu, phân tích rõ; việc tìm kiếm người bỏ điều trị để vận động quay lại điều trị chưa được thực hiện một cách tích cực. Đại đa số bệnh nhân đến uống Methadone là người nghèo không có việc làm và thu nhập ổn định, phải đi làm ăn xa nơi cư trú, đã ảnh hưởng đến việc tham gia vào chương trình và tuân thủ điều trị. Bên cạnh đó, tại các địa bàn có số lượng người nghiện ma túy đông đã triển khai các cơ sở điều trị và cơ sở cấp phát thuốc Methadone, tuy nhiên đa số người nghiện sống rải rác ở các xã nên không đủ điều kiện để mở rộng các điểm cấp phát thuốc vệ tinh nên rất khó đáp ứng việc hằng ngày đến cơ sở cấp phát để uống thuốc, ảnh hưởng đến kết quả điều trị theo chỉ tiêu giao.
Không những thế, cán bộ tham gia công tác điều trị Methadone tại nhiều cơ sở vừa thiếu về số lượng, vừa bất cập về trình độ, cán bộ đều kiêm nhiệm và cán bộ hợp đồng, thời gian làm việc là cả ngày nghỉ. Về cơ sở vật chất, trang thiết bị để thực hiện nhiệm vụ điều trị Methadone dù đã được nâng cấp, sửa chữa để thực hiện nhiệm vụ, tuy nhiên còn thiếu đồng bộ, thiếu một số phòng và trang thiết bị, như: phòng họp cho bệnh nhân, điểm tư vấn tại cộng đồng và các trang thiết bị để thực hiện công tác xét nghiệm, khám sức khỏe ban đầu và sàng lọc, bệnh nhân, vì vậy các bệnh nhân phải khám, xét nghiệm ban đầu tại các bệnh viện, do đó người tham gia điều trị phải đóng góp với giá dịch vụ nhất định theo quy định của tỉnh, gặp rất nhiều khó khăn đối với bệnh nhân là hộ nghèo, bệnh nhân không có thu nhập ổn định, bệnh nhân sống độc thân. Tiếp theo đó việc thu phí dịch vụ cấp phát thuốc tại các cơ sở điều trị thuộc các Trung tâm cũng gặp khó khăn đối với bệnh nhân là hộ nghèo, bệnh nhân không có thu nhập ổn định, bệnh nhân sống độc thân.
Trước những khó khăn ấy, Ban Chỉ đạo thực hiện Chương trình điều trị Methadone tỉnh Điện Biên đã đề ra nhiều giải pháp thực hiện để sớm hoàn thành chỉ tiêu. Trong đó, đặc biệt chú trọng việc mở thêm 7 cơ sở cấp phát thuốc. Tiếp tục chuyển bệnh nhân từ cơ sở điều trị về các cơ sở cấp phát; tiếp tục duy trì và nâng cao chất lượng hoạt động của 8 cơ sở điều trị và 29 cơ sở cấp phát Methadone; tăng cường thu dung bệnh nhân; nâng cao năng lực nhóm giám sát, hỗ trợ kỹ thuật tuyến tỉnh, huyện và triển khai cấp thuốc Buprenorphine...
Song Điện Biên là một tỉnh nghèo, gần 90% ngân sách của tỉnh do Trung ương cấp, tỷ lệ hộ nghèo cao, là địa bàn trọng điểm về ma túy với số người nghiện đông. Chính vì vậy, để việc điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng thuốc Methadone cho bệnh nhân tại các cơ sở cai nghiện trên địa bàn tỉnh Điện Biên đạt hiệu quả tích cực, lâu dài cần phải có những chính sách hỗ trợ phù hợp với thực tế tình hình tại địa bàn, như miễn chế độ đóng góp giá dịch vụ cho bệnh nhân tham gia điều trị Methadone thuộc diện hộ nghèo; bổ sung chế độ, chính sách cho cán bộ thực hiện nhiệm vụ của cơ sở điều trị Methadone; xây dựng các điểm tư vấn cộng đồng để hỗ trợ công tác điều trị... Đồng thời việc triển khai điều trị bằng Methadone còn cần phải có sự vào cuộc của các các cấp ủy, chính quyền, các ban, ngành, đoàn thể trong việc tuyên truyền, vận động để người nghiện ma túy nhận thức được hiệu quả của việc cai nghiện bằng điều trị Methadone, từ đó tự nguyện tham gia và tuân thủ nghiêm túc quá trình điều trị, có như vậy chương trình mới đạt được kết quả như mong đợi./.
Lan Phương