1. Thông tin về Dự án
Dự án Chương trình Phát triển Năng lực Du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội là Dự án nhằm xây dựng năng lực và củng cố nền tảng của ngành Du lịch Việt Nam, vì một ngành du lịch tăng trưởng toàn diện và có trách nhiệm với môi trường và xã hội. Hướng tiếp cận của dự án nhằm tới việc mở rộng tính tự chủ và tăng cường sự gắn kết và phối hợp giữa các hoạt động của các nhà tài trợ để thông nhất một hướng chung cho phát triển du lịch ở Việt Nam.
Các mục tiêu của dự án và các nhóm kết quả đã được xác định hoàn toàn phù hợp với Chiến lược Phát triển Du lịch đến năm 2020 với các ưu tiên: Thiết lập một khung thể chế hiện đại cho ngành du lịch hướng tới phát triển du lịch bền vững; Xúc tiến phát triển mối quan hệ đối tác công tư; Phát triển nguồn nhân lực du lịch ở cấp độ quản lý.
Mục tiêu chung của Dự án là nhằm đưa ra nguyên tắc về du lịch có trách nhiệm và ngành Du lịch Việt Nam để nâng cao khả năng cạnh tranh và góp phần thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội. Mục đích của Dự án là thúc đẩy dịch vụ du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội như một phần của chiến lược phát triển ngành Du lịch Việt Nam.
Dự án có cách tiếp cận toàn diện và xây dựng năng lực cho toàn bộ các đối tác đang hoạt động trong ngành du lịch bao gồm các cơ quan quản lý nhà nước như Bộ văn hóa - Thể thao và Du lịch, Tổng cục Du lịch, Viện Nghiên cứu Phát triển Du lịch, các sở giáo dục và đào tạo và các hiệp hội tư nhân như hiệp hội du lịch Việt Nam, Hiệp hội Lữ hành Việt Nam. Bên cạnh việc tăng cường năng lực cho từng tổ chức đơn lẻ, Dự án cũng đặc biệt tăng cường phối hợp và điều phối giữa khu vực nhà nước và tư nhân.
Mô hình bản văn hóa du lịch tại Điện Biên (Ảnh: tinmoi.vn).
2. Các hoạt động của Dự án
Dự án tư vấn về chính sách và xây dựng năng lực theo những trọng tâm chiến lược sau:
- Hỗ trợ chính sách và Tăng cường thể chế
Dự án hỗ trợ những nhà hoạch định chính sách du lịch ở Việt Nam xây dựng khung hành chính và pháp lý phù hợp nhằm cung cấp một nền tảng và định hướng vững chắc cho các cơ quan, doanh nghiệp và con người trong ngành du lịch. Dự án hỗ trợ những lĩnh vực sau: Hoàn thiện hệ thống pháp luật du lịch; Cải thiện hệ thống thống kê du lịch gắn với các khía cạnh môi trường và xã hội; Quy hoạch và phát triển du lịch.
- Cơ cấu tổ chức và mạng lưới
Dự án hỗ trợ ngành du lịch thiết lập các cơ cấu hợp tác và cơ chế phối hợp hiệu quả giữa các cơ quan cũng như giữa khu vực nhà nước và tư nhân để thiết lập đối thoại và sáng kiến về du lịch giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Điều này giúp tăng cường năng lực tổ chức của các cơ quan cấp quốc gia, cấp khu vực và cộng đồng và thiết lập những tiêu chuẩn về chuyên môn đối với nhân lực của ngành.
Dự án hỗ trợ những vấn đề sau: Hội đồng Tư vấn Du lịch; Tổ chức Quản lý điểm đến; Quản lý Du lịch cộng đồng; Quan hệ và đối thoại công - tư.
- Lực lượng lao động du lịch có trình độ
Trên cơ sở các tiêu chuẩn nghề được công nhận ở cấp quốc gia và trong khu vực, xây dựng các chương trình đào tạo và tài liệu dành cho giáo dục và đào tạo nghề, hỗ trợ đưa các khía cạnh về du lịch có trách nhiệm vào trong giáo trình đào tạo. Dự án hướng tới việc đảm bảo quản lý thống nhất với các kỹ năng nghề và kiến thức về du lịch có trách nhiệm trên toàn ngành, tập trung đặc biệt vào việc đào tạo cho những nhóm đối tượng thiệt thòi và người dân tộc thiểu số.
Một số các hoạt động: Giáo dục và đào tạo hướng đến nhu cầu thực tế; Khung chuyên môn về du lịch; Hệ thống Tiêu chuẩn kỹ năng nghề du lịch Việt Nam; Các chương trình xây dựng năng lực và đào tạo.
- Tăng cường tính cạnh tranh của du lịch
Việc sử dụng bền vững các tài nguyên thiên nhiên, can thiệp của khu vực nhà nước và tư nhân, sự gắn kết và tham gia của cộng đồng địa phương, tính hấp dẫn của sản phẩm tổng thể và cạnh tranh quốc tế là những nhân tố sẽ ảnh hưởng tới việc sử dụng lao động và sự phồn vinh trong tương lai.
Mục tiêu đặt ra là ngành du lịch sẽ được phát triển với chất lượng cao và có nhiều sản phẩm đa dạng có tính cạnh tranh cao trong khu vực và rộng hơn là trên thế giới. Ngoài ra, chúng ta kỳ vọng rằng những sản phẩm du lịch phản ánh đặc trưng riêng của văn hóa Việt Nam và có trách nhiệm với môi trường và xã hội.
Dự án hỗ trợ các hoạt động sau: Tiếp thị và xây dựng thương hiệu du lịch; Phát triển sản phẩm du lịch có trách nhiệm; Gắn nhãn hiệu và chất lượng dịch vụ; Xây dựng năng lực với nội dung tính cạnh tranh của du lịch.
- Nâng cao nhận thức về Du lịch có trách nhiệm
Dự án sẽ nâng cao nhận thức về tác động của du lịch đối với môi trường và xã hội ở Việt Nam, làm việc với các đối tác khác nhau để xác định các vấn đề liên quan tới môi trường và xã hội đang làm ảnh hưởng tới cuộc sống và sinh kế của họ và các đối tác có thể làm gì để bảo tồn tài nguyên thiên nhiên và văn hóa vì hạnh phúc tương lai của chính mình. Điều này giúp nâng cao nhận thức chung về thực hành du lịch có trách nhiệm và hỗ trợ những sáng kiến tại một số khu vực có mật độ người dân tộc thiểu số cao và có tác động lớn về giảm nghèo.
Các sáng kiến bao gồm: Xác định và phổ biến các điển hình tốt; Chương trình nhận thức về du lịch có trách nhiệm; Các sự kiện và quan hệ với giới truyền thông ở phạm vi quốc gia; Du lịch có trách nhiệm trong giáo dục và đào tạo.
Du lịch Việt Nam hiện đang phát triển mạnh mẽ cả về du lịch quốc tế và du lịch nội địa. Tăng trưởng và phát triển du lịch thiếu sự kiểm soát có thể gây ảnh hưởng tiêu cực tới: Thiên nhiên (lãng phí đất đai, làm biến dạng môi trường sống của động thực vật, tác động của du khách tới hệ sinh thái dễ bị tổn thương); Môi trường (tác động của cơ sở hạ tầng tới phong cảnh, sử dụng quá nhiều nước và năng lượng, ô nhiễm nước, sự gia tăng chất thải); Cộng đồng địa phương (làm biến dạng nền văn hóa và cơ cấu xã hội ở địa phương, làm trầm trọng thêm sự khác biệt trong xã hội và bất bình đẳng về chia sẻ lợi ích với người dân địa phương).
Trên cơ sở nhận thức về những thách thức và nguy cơ nêu trên, Chính phủ Việt Nam tuyên bố Du lịch có trách nhiệm phải là mục tiêu tổng thể cho phát triển du lịch trong giai đoạn tới. Du lịch có trách nhiệm là những di sản và hệ quả của du lịch mang đến cho môi trường, người dân và nền kinh tế địa phương.
Bất cứ doanh nghiệp du lịch nào dù ở những đô thị đang phát triển, khu vực vùng núi, các làng ở nông thôn, trên đảo hay các thị trấn đều có thể thực hành du lịch có trách nhiệm.
Du lịch có trách nhiệm là cách kết nối những con người doanh nghiệp và cơ quan để tổ chức và thực hiện vai trò tương ứng của mình. Du lịch có trách nhiệm sẽ cung cấp nền tảng để tạo ra một ngành du lịch bền vững hơn, mang tính cạnh tranh hơn và tạo ra nhiều lợi nhuận hơn, mở rộng các cơ hội đối với người nghèo và các nhóm đối tượng chịu thiệt thòi khác như phụ nữ và người dân tộc thiểu số.
Khách du lịch thăm Sở chỉ huy chiến dịch Điện Biên Phủ tại Mường Phăng. (Ảnh: dienbien.tv).
Nội dung của Dự án “Chương trình Phát triển năng lực du lịch có trách nhiệm với môi trường và xã hội” được thiết kế để đưa các thực hành về du lịch có trách nhiệm vào toàn bộ các khía cạnh của chính sách, lập kế hoạch, quản lý điểm đến, điều hành doanh nghiệp, giáo dục và nâng cao nhận thức ở tầm quốc gia, cấp vùng và cấp tỉnh.
3. Phát triển và kế thừa hệ thống VTOS
VTOS (hệ thống Tiêu chuẩn Kỹ năng nghề du lịch Việt Nam) đã được phát triển và sử dụng nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và kỹ năng thực hiện công việc trong ngành du lịch Việt Nam. Hệ thống được Dự án Phát triển Nguồn nhân lực Du lịch (Liên minh Châu Âu) tài trợ, giai đoạn 2004-2010 xây dựng, có 13 tiêu chuẩn kỹ năng nghề hiện đang được phổ biến và áp dụng rộng rãi trong các doanh nghiệp cũng như các cơ sở đào tạo du lịch.
VTOS là những tiêu chuẩn tối thiểu để có thể làm việc hiệu quả tại nơi làm việc, đồng thời cũng là thang chuẩn để đánh giá trình độ nhân viên trong ngành. Tiêu chuẩn VOST tương đương với các tiêu chuẩn quốc tế và đã có tác động rộng lớn trên toàn ngành Du lịch Việt Nam bằng việc: Nâng cao hiệu quả công việc và chất lượng của nhân viên nghề tại doanh nghiệp; Nâng cao chất lượng dịch vụ của du lịch; Nâng cao kỹ năng nghề của người lao động và cấp chứng chỉ; Tăng khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp du lịch Việt Nam trên thị trường quốc tế.
Trong khuôn khổ kế hoạch hoạt động của Dự án, hệ thống VOST sẽ được tiếp tục và phát triển thêm những tiêu chuẩn mới với những thực tiễn về môi trường và bền vững và được mở rộng từ nhân viên đến cấp quản lý. Ngoài ra, Dự án sẽ đồng bộ hóa tiêu chuẩn VOST theo quy định về xây dựng tiêu chuẩn nghề quốc gia về du lịch, phù hợp với tiêu chuẩn nghề du lịch do Bộ Văn hóa - Thể thao và Du lịch xây dựng cũng như tương thích với tiêu chuẩn chung về du lịch của ASEAN. Điều này đặc biệt quan trọng với Việt Nam do chúng ta đang chuẩn bị thực hiện Thỏa thuận nghề chung của ASEAN vào năm 2015 đối với các lao động du lịch nhằm giúp những người đã được đào tạo và công nhận có thể di chuyển thuận lợi trong phạm vi khu vực.
Tiêu chuẩn VOST sẽ được điều chỉnh và phát triển để sử dụng rộng rãi trong giáo trình giảng dạy của các trường du lịch cũng như tại các khách sạn và các công ty lữ hành. VOTS sẽ được sử dụng để giúp các nhóm đối tượng thiệt thòi tại khu vực vùng núi của Việt Nam và tại những nơi chưa có điều kiện tiếp nhận Hệ thống VTOS. Dự án EU sẽ đảm bảo các tiêu chuẩn VTOS được phổ biến rộng rãi, tư duy bền vững và lâu dài./.
Đặng Phương - Trung tâm Tin học VPUBND tỉnh
Theo nguồn Tổng Cục Du lịch